Page 612 -

Alvarlı Hâce Muhammed Lutfî’nin Divanı’nda Lafzî Âyet Ve Hadîs İktibasları / Arş.Gör. Reyhan Keleş

Livâ-i hamd ile Mahbûb-i Mevlâ rûz-i mahşerde
Livâdâr Hayder-i Kerrâr’ı gör ki iftihâr olmuş (291/6) 22

4-
“Ben gizli bir hazine idim, bilinmeyi istedim ve mahlûkatı yarattım” (Aclûnî, 1351: II, 132).
Kenz-i mahfî olarak da bilinen bu hadîs mutasavvıf şahsiyetler tarafından gerek
kenz-i mahfî ve gerekse küntü kenzen lafızları ile eserlerde yerini almıştır. Mutasavvıf
şairimiz Alvarlı Efe Hazretleri, Divan’ında dört kez bu hadîsi iktibas etmiştir. Şair şu şiirinde
küntü kenzen’i bir sır olarak telakkî etmiş ve Cenâb-ı Allah’ın bu sırrı âlemlere ifşa ettiğini
şöyle dile getirmiştir:
“Küntü kenz” esrârını âlemlere ifşâ kılan
Zâhir u bâtında bürhândır Habîb-i Kibriyâ (8/8) 23
5-

“Kendini bilen Rabbini bilir” (Aclûnî, 1351: II, 361).
Alvarlı’nın Divan’ında yer verdiği son hadîs lafzı men aref ’tir. Bu hadîsi men aref
’le birlikte ilm-i aref, ders-i aref, sırr-ı aref, mekteb-i aref gibi farklı terkiblerle iktibas eden
Alvarlı Efe Hazretleri’nin, Divan’ında bu hadîse yaklaşık seksen iki kez yer verdiği tespit
edilmiştir. Nefisle mücadele etme yolu tasavvufî muhitlerce büyük önem arz etmektedir.
Nitekim tasavvuf yolcusu karşısına çıkan nefsin zaaflarından, hilelerinden, kötülüklerinden,
hastalıklarından kurtulmanın, bunları tedavi etmenin ve kötülüklerden korunmanın
çarelerini aramakla meşguldür. Alvarlı da gönlünün elverdiği, dilinin döndüğü kadarıyla
nefisle olan mücadelesini önce aref dershanesinde okuyup, öğrenmektedir:
Men aref dershânesinde sırr-ı vahdet dersini
Bezm-i meyde şîşe-i sad-pâre söyler söylese (504/5)
Bu dershanede tasavvuf yolcusunun okuduğu ders ise ders-i aref ’tir:

Mekteb-i ilm-i ledünnî nâşir-i ders-i aref
Men aref dershânesinde ber-murâd etsün seni (678/3)
Nitekim bu dersi talep eden bizzat Hak âşığının kendisidir:
Dil tâlib-i ders-i aref
Esrâr-ı tevhîd her taref
Dolsa gönül bulsa şeref
N’olur yâ Rab n’olur yâ Rab
Neyin noksan olur yâ Rab (42/5)
22 Bu hadîsle ilgili diğer iktibaslar için bkz. 400/8, 407/2, 441/4, 577/6, 618/5, 689/2, Kıyâmet Destanı/54, 67, 68, 75, 86.
23 Bu hadîsle ilgili diğer iktibaslar için bkz. Mevlîdü’n-Nebî/26, 42/7, 18/4.
614